Zatrzymanie uprawnień z uwagi na podejrzenie spowodowania kolizji drogowej

Czy można zatrzymać kierowcy uprawnienia do kierowania z uwagi na podejrzenie spowodowania kolizji drogowej?
Najczęściej spotykaną przyczyną powstania szkody w transporcie jest uszkodzenie przewożonego towaru, które powstało podczas załadunku, czy nieprawidłowe zabezpieczenie towaru na ciężarówce. Może ona również powstać przykładowo w wyniku wypadku drogowego. Wówczas sprawca kolizji drogowej, oprócz odpowiedzialności cywilnej za ewentualnie zniszczony towar i środek transportu, ponosi również odpowiedzialność karną za spowodowanie wypadku. Ale czy w przypadku wystąpienia takiego zdarzenia i w sytuacji, gdy istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia przez kierowcę upoważnione organy mają uprawnienie do zatrzymania kierowcy prawa jazdy?

Uprawnienie do zatrzymania prawa jazd

Zgodnie z obowiązującą ustawą Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 r. Policja może zatrzymać prawo jazdy za pokwitowaniem w razie uzasadnionego podejrzenia, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów (art. 135 pkt. 1 ust. 2). Przepis ten zawiera normę ogólną i nie nakazuje obligatoryjnego zatrzymania prawa jazdy, lecz przyznaje Policji uprawnienie do jego zatrzymania tylko wtedy, kiedy istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów. Innymi słowy zatrzymać prawo jazdy nie można jeżeli np. za dane wykroczenie nie może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów.

Dla przykładu można wskazać na art. 86 ustawy Kodeks wykroczeń, który stwierdza:

§ 1. Kto, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym, podlega karze grzywny.
§ 2. Kto dopuszcza się wykroczenia określonego w § 1, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
§ 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 przez osobę prowadzącą pojazd można orzec zakaz prowadzenia pojazdów.

Tym samym już za podejrzenie popełnienia wykroczenia polegającego na niezachowaniu należytej ostrożności i spowodowaniu zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym grozi orzeczenie zatrzymania prawa jazdy

Procedura zatrzymania prawa jazdy

Zgodnie z art. 135 pkt. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym w przypadku zatrzymania prawa jazdy Policja wystawia pokwitowanie, które uprawnia do prowadzenia pojazdu przez 7 dni. Następnie w ciągu 7 dni Policja przekazuje zatrzymane prawo jazdy do właściwego Sądu, który orzeka postanowieniem o zatrzymaniu prawo jazdy lub jego zwrocie. Na podjęcie ww. czynności Sąd ma 14 dni a od jego postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy przysługuje zażalenie.

Co w sytuacji, gdy termin 7 dni minie, a w stosunku do kierowcy nie zostaną podjęte decyzje o zwrocie lub zatrzymaniu prawa jazdy?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Podkreślić należy, iż do czasu prawomocnego orzeczenia zatrzymania prawa jazdy, kierowcę (w stosunku do którego istnieją uzasadnione podejrzenia, że jest sprawcą przestępstwa lub wykroczenia) należy uznać za osobę, która posiada uprawnienia do kierowania. Jednak podczas kontroli drogowej nie jest w stanie fizycznie okazać ww. dokumentu, ze względu na fakt, że został on zatrzymany przez Policję za pokwitowaniem. Tym samym prowadząc samochód popełnia wykroczenie z art. 95 Kodeksu wykroczeń „Kto prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu pojazd, nie mając przy sobie wymaganych dokumentów, podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany”

Z drugiej strony pojawiają się poglądy, iż po upływie ważności pokwitowania kierowca nie może prowadzić pojazdu. Taka interpretacja jest jednak bardzo rygorystyczna, ponieważ warto pamiętać, że do czasu wydania przez Sąd prawomocnego orzeczenia w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy kierowca de facto nie traci żadnych uprawnień (nie została wydana bowiem żadna decyzja organu na podstawie której należałoby mu odebrać te uprawnienie). Ustawodawca przewidział jedną sytuację w prawie, w której uprawnienie do kierowania samochodu następuje od momentu zatrzymania prawa jazdy przez Policję – tj. gdy istnieje podejrzenie, że kierujący znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu (art. 104 ustawy o kierujących pojazdami):

1. Uprawnienia do kierowania pojazdami osoby, której zatrzymano dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdami w trybie art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, ulegają zawieszeniu na okres od dnia zatrzymania dokumentu przez uprawniony organ do dnia wydania postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy.
2. Do osób, o których mowa w ust. 1, których uprawnienia zostały zawieszone, stosuje się przepisy dotyczące cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami.

Podsumowanie

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, iż ewentualna kolizja drogowa może wiązać się dodatkowymi uciążliwościami dla kierowcy w stosunku do którego istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów. Uciążliwości dotyczącą m.in. brania udziału w postępowaniu w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy oraz ewentualnie narażenie się na odpowiedzialność z tytułu kierowania pojazdem bez dokumentu uprawniającego do kierowania. Co więcej, dla kierowców zawodowych ewentualna utrata uprawnień może mieć negatywne konsekwencje na płaszczyźnie wypowiedzenia umowy o pracę lub też wykonywania jej bez wymaganego dokumentu do przewozów międzynarodowych.

Zapraszamy do kontaktu: