Spedycja od A do Z – wszystko, co musisz wiedzieć o organizacji przewozu towarów

Czym tak naprawdę zajmuje się spedycja?

Spedycja to działalność usługowa zajmująca się organizacją przewozu towarów z miejsca produkcji do miejsca docelowego, czyli klienta. Spedycja jest jednym z elementów branży TSL (transport-spedycja-logistyka) i w ostatnich latach pełni coraz ważniejszą rolę w polskiej gospodarce. W tym wpisie przedstawimy najważniejsze aspekty spedycji, takie jak:

• Rodzaje spedycji według środka transportu, zasięgu i charakteru usługi;
• Etapy spedycji i dokumenty z nią związane;
• Zawód spedytora i jego kompetencje;
• Wybór firmy spedycyjnej i kryteria współpracy.

Rodzaje spedycji według środka transportu

Zacznijmy od rodzajów spedycji. Możemy je podzielić na kilka kategorii, w zależności od tego, jakim środkiem transportu przewożony jest towar, jaki jest zasięg przewozu i jaki jest charakter usługi. Oto najpopularniejsze rodzaje spedycji:

• Spedycja drogowa – polega na przewozie towarów samochodami ciężarowymi po drogach publicznych. Jest to najczęściej stosowana forma transportu w Europie, ze względu na jej elastyczność, szybkość i niski koszt. Spedycja drogowa może być krajowa lub międzynarodowa, a dokumentem potwierdzającym przewóz jest list przewozowy CMR.
• Spedycja kolejowa – polega na przewozie towarów pociągami po torach kolejowych. Jest to forma transportu przyjazna dla środowiska, bezpieczna i zdolna do przewożenia dużych ilości ładunków na długich dystansach. Spedycja kolejowa może być krajowa lub międzynarodowa, a dokumentem potwierdzającym przewóz jest list przewozowy COTIF lub SMGS.
• Spedycja lotnicza – polega na przewozie towarów samolotami po drodze powietrznej. Jest to forma transportu najszybsza i najbardziej niezawodna, ale też najdroższa i ograniczona pod względem gabarytów i masy ładunków. Spedycja lotnicza jest zawsze międzynarodowa, a dokumentem potwierdzającym przewóz jest list przewozowy AWB.
• Spedycja morska – polega na przewozie towarów statkami po drodze wodnej. Jest to forma transportu najtańsza i zdolna do przewożenia największych ilości ładunków na najdłuższych dystansach. Spedycja morska jest zawsze międzynarodowa, a dokumentem potwierdzającym przewóz jest konosament.

Pozostałe rodzaje spedycji

• Spedycja gałęziowa – polega na specjalizacji w obsłudze określonej branży lub rodzaju towaru, np. chemicznego, spożywczego, farmaceutycznego itp. Wymaga ona szczególnych warunków transportu i magazynowania oraz znajomości odpowiednich norm i przepisów dotyczących bezpieczeństwa, jakości i ochrony środowiska. Spedycja gałęziowa jest formą spedycji wysoko wyspecjalizowanej i wymagającej dużej wiedzy i doświadczenia ze strony spedytora.
• Spedycja intermodalna – polega na łączeniu różnych środków transportu w ramach jednego zlecenia, np. drogowego i kolejowego, lotniczego i morskiego itp. Ma to na celu zoptymalizowanie kosztów, czasu i bezpieczeństwa przewozu. Wymaga ona dobrze zorganizowanej infrastruktury i koordynacji między poszczególnymi operatorami transportowymi.
• Spedycja czysta – polega na ograniczeniu się do samej organizacji przewozu towarów, bez świadczenia dodatkowych usług, takich jak magazynowanie, pakowanie, ubezpieczenie itp. Jest to forma spedycji najprostsza i najtańsza, ale też najmniej atrakcyjna dla klientów.
• Spedycja mieszana – polega na oferowaniu klientom kompleksowej obsługi logistycznej, obejmującej nie tylko organizację przewozu towarów, ale też usługi dodatkowe, takie jak magazynowanie, pakowanie, ubezpieczenie itp. Jest to forma spedycji najbardziej rozwinięta i najbardziej konkurencyjna na rynku.

Etapy spedycji

Teraz przejdźmy do etapów spedycji i dokumentów z nią związanych. Spedycja jest procesem składającym się z kilku faz, które wymagają odpowiedniej koordynacji i komunikacji między zleceniodawcą, spedytorem i przewoźnikiem. Oto główne etapy spedycji:

• Zlecenie spedycyjne – jest to dokument zawierający wszystkie niezbędne informacje na temat towaru do przewiezienia, takie jak: nazwa i adres nadawcy i odbiorcy, rodzaj i ilość ładunku, wymiary i waga przesyłki, termin i miejsce dostawy, rodzaj środka transportu, warunki handlowe (np. Incoterms), instrukcje specjalne itp. Zlecenie spedycyjne jest podstawą do zawarcia umowy spedycyjnej między zleceniodawcą a spedytorem.
• Planowanie przewozu – jest to etap, w którym spedytor dobiera odpowiedni środek transportu do przewożonego towaru, negocjuje warunki i cenę z przewoźnikiem lub podwykonawcą transportowym, rezerwuje miejsce na pojeździe lub statku, ustala trasę i harmonogram przewozu itp. Spedytor musi uwzględnić przy tym specyfikę ładunku, wymagania klienta oraz warunki rynkowe.
• Kontrola jakościowa i ilościowa – jest to etap, w którym spedytor sprawdza stan faktyczny ładunku przed jego załadunkiem na środek transportu. Polega to na porównaniu danych z listem przewozowym oraz na sprawdzeniu stanu technicznego i estetycznego towaru. Spedytor może też dokonać ważenia lub pomiaru ładunku w celu potwierdzenia jego wagi lub objętości.
• Transport towaru – jest to etap właściwego przewozu ładunku z miejsca nadania do miejsca odbioru. Spedytor musi zapewnić bieżącą kontrolę nad przebiegiem transportu oraz informować klienta o jego statusie. Spedytor musi też reagować na ewentualne problemy lub opóźnienia w transporcie oraz podejmować działania naprawcze lub zapobiegawcze, np. zmiana trasy, środka transportu, przewoźnika lub podwykonawcy. Spedytor musi też dbać o zgodność dokumentacji transportowej z rzeczywistym stanem ładunku i jego przebiegiem.
• Odprawa celna – jest to etap, w którym spedytor zajmuje się formalnościami związanymi z przekroczeniem granicy państwowej przez towar. Polega to na zgłoszeniu ładunku do organów celnych, przedstawieniu dokumentów wymaganych do celów podatkowych i statystycznych, zapłaceniu należnych opłat i podatków, uzyskaniu niezbędnych zezwoleń i certyfikatów itp. Spedytor musi znać przepisy celne obowiązujące w krajach nadania i odbioru oraz w krajach tranzytowych.
• Dostawa towaru – jest to etap końcowy spedycji, polegający na wyładowaniu ładunku z środka transportu i przekazaniu go odbiorcy. Spedytor musi sprawdzić stan ładunku po transporcie, uzyskać potwierdzenie odbioru od odbiorcy, rozliczyć się z przewoźnikiem lub podwykonawcą oraz z klientem. Spedytor musi też archiwizować dokumentację spedycyjną i ewentualnie rozpatrywać reklamacje lub roszczenia.

To są główne etapy spedycji i dokumenty z nią związane. Oczywiście, w zależności od rodzaju spedycji i charakteru ładunku, mogą występować dodatkowe czynności lub dokumenty. Ważne jest, aby spedytor był dobrze przygotowany do każdego etapu i potrafił sprostać wymaganiom klienta i przepisom prawnym.

Zapraszamy do kontaktu: