Reklamacja w transporcie

Ustna lub elektroniczna? Sprawdź nadchodzące zmiany w przepisach:

Nieustanny rozwój branży transportowej powoduje, iż coraz częściej podmioty uczestniczące w łańcuchu dostaw nie zwracają uwagę na to jaką dokładnie zawierają umowę z kontrahentem. Dopiero ewentualny spór sądowy najczęściej uświadamia stronom umowy jakie popełnili błędy podczas jej zawierania.

Dlatego warto zabezpieczyć swój interes prawny poprzez nabycie umiejętności rozróżnienia pojawiających się w obrocie gospodarczym umów.

Umowa przewozu

Definicja umowy przewozu znajduje się w Kodeksie cywilnym, który wskazuje w art. 774 KC, że przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy.

Tym samym w umowie przewozu chodzi o to, aby dokonać przewozu rzeczy lub osób za określonym wynagrodzeniem.

Umowa spedycji

Umowa spedycji natomiast definiowana jest jako umowa na podstawie której spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem – art. 794 § 1 Kodeksu cywilnego. Tym samym można wyróżnić następujące elementy mogące świadczyć, iż dana umowa jest uważana za umowę spedycji:

wysłanie przesyłki lub,
odbiór przesyłki albo,
dokonanie innych usług związanych z jej przewozem,
podjęcia czynności potrzebnych do zabezpieczenia praw dającego zlecenie lub osoby przez niego wskazanej względem przewoźnika albo innego spedytora.

Rodzaj umowy

Tym samym w przypadku samochodowego towaru przewozu można wyróżnić 2 rodzaje umów, które mogą wystąpić w praktyce. W związku z powyższym należy odpowiedzieć na pytanie jaką umowę zawiera podmiot, którego zadaniem jest „zorganizować transport”.

Sprawdź w czym jeszcze może Ci pomóc nasza Kancelaria – prawo transportowe.

Odpowiedź na powyższe pytanie jest uzależniona od każdorazowego sprawdzenia jakie obowiązki ciążyły na stronie, która miała zorganizować transport. Należy podkreślić, iż często strona przyjmująca do realizacji zlecenie popełnia błąd myśląc, że umowa przewozu jest równoznaczna z umową spedycji.

Jak widać z powyższego porównania umowa spedycji jest umową szerszą niż umowa przewozu, albowiem dotyczy tak naprawdę usług występujących obok samego przewozu. Natomiast umowa przewozu dotyczy stricte przewozu ładunku za wynagrodzeniem.

Tym samym jeżeli strony w umowie określiły, że podmiot przyjmujący zlecenie ma zorganizować transport, a podjęte czynności będą sprowadzały się tylko do wykonania usługi przewozu, to uznać należy, że przyjmujący zlecenie może zostać uznany za przewoźnika.

Nazwa umowy

Należy przy tym zaznaczy, iż dla uznania danego podmiotu za przewoźnika może nie mieć znaczenia jak strony nazwały umowę np. „umowa spedycji”, „zlecenie spedycyjno – transportowe”, albowiem znaczenie ma treść umowy określająca prawa i obowiązki stron a nie sama nazwa umowy.

Powyższe rozważania dotyczą również kwestii związanej ze znalezieniem przez spedytora przewoźnika na giełdzie transportowej, albowiem samo znalezienie przewoźnika i zlecenie mu przewozu (bez dokonania innych czynności: załadunek lub rozładunek towaru, ubezpieczenie towaru itp.) może być uznane, że spedytor działa w charakterze przewoźnika w relacji klient – spedytor. Natomiast zlecając podmiotowi trzeciemu przewóz będzie działał w stosunku przewoźnik główny – podwykonawca.

Reklamacja w transporcie – stanowisko sądów

Przedmiotowe rozważania potwierdza dotychczasowe stanowisko sądów:

wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 6 października 2004 r. (I CK 199/04):
Skarżący starają się przekonać, że umowę należało uznać za umowę spedycji, a nie umowę przewozu ze względu na łagodniejszą odpowiedzialność spedytora w porównaniu z odpowiedzialnością przewoźnika. W tym miejscu od razu należy powiedzieć, że jeżeli przyjmuje się ofertę, w której mowa jest tylko o przewozie rzeczy, a żadne czynności konkludentne nie wskazują na istnienie dodatkowych postanowień umownych obejmujących usługi związane z przewozem, to umowa zawarta przez przyjęcie oferty jest stricte umową przewozu, a nie umową spedycji
wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – I Wydział Cywilny z dnia 7 września 2016 r. I ACa 1421/15
Okoliczność, że przewoźnik nie dokonuje przewozu przesyłki samodzielnie, ale powierza jego wykonanie innym przewoźnikom nie powoduje przekształcenia umowy przewozu w umowę spedycji. Możliwość taką wprost przewiduje art. 5 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 915 ze zm.), jak i Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) i Protokół podpisania, sporządzone w Genewie 19 maja 1956 r. (Dz.U. z 1962 r. Nr 49, poz. 238 ze zm.), w art. 3. W takiej sytuacji rzeczywiście może pojawić się problem właściwej kwalifikacji zawartej umowy, bowiem faktyczne czynności przyjmującego zlecenie, który nie wykonuje przewozu osobiście, zbliżają się do czynności spedytora polegających na organizacji oraz wykonaniu innych czynności związanych z przewozem. W takiej sytuacji, o tym jaka umowa została zawarta, decyduje nie rodzaj podejmowanych w ramach umowy czynności, ale treść zobowiązania. Jeżeli przyjmuje się ofertę, w której mowa jest tylko o przewozie rzeczy, a żadne czynności konkludentne nie wskazują na istnienie dodatkowych postanowień umownych obejmujących usługi związane z przewozem, to umowa zawarta przez przyjęcie oferty jest stricte umową przewozu, a nie umową spedycji, i nawet okoliczność, że przewoźnik nie ma koncesji na przewóz, czy oddaje przesyłkę do przewozu innemu przewoźnikowi, nie przekształca umowy przewozu w umowę spedycji.

Reasumując wskazać należy, iż w przypadku gdy czynności spedytora ograniczają się wyłącznie do znalezienia na giełdzie transportowej przewoźnika, który wykona przewóz to zawartą umową pomiędzy klientem a spedytorem należy poczytywać za umowę przewozu a nie spedycji.

Brak świadomości o możliwości zakwalifikowania umowy w taki sposób może powodować negatywne konsekwencje dla spedytora.

Potrzebujesz pomocy w zakresie prawa transportowego? Sprawdź szczegóły i skorzystaj z usług naszej Kancelarii:

SPRAWDŹ SZCZEGÓŁY

Zobacz także