Odpowiedzialność przewoźnika w transporcie

Odpowiedzialność przewoźnika w transporcie jest kluczowym zagadnieniem regulowanym zarówno przez przepisy krajowe, jak i międzynarodowe. Przewoźnik, przyjmując przesyłkę do transportu, zobowiązuje się do jej dostarczenia w stanie nienaruszonym oraz w uzgodnionym terminie, ponosząc odpowiedzialność za szkody powstałe podczas przewozu, chyba że wystąpiły szczególne okoliczności zwalniające go z odpowiedzialności.

Odpowiedzialność przewoźnika w transporcie krajowym

W transporcie krajowym podstawowym aktem prawnym regulującym tę kwestię jest ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe. Na mocy art. 65 tej ustawy przewoźnik odpowiada za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki, a także za opóźnienie w jej przewozie. Odpowiedzialność ta obejmuje okres od momentu przyjęcia przesyłki do przewozu aż do jej wydania odbiorcy. W przypadku uszkodzenia przesyłki odszkodowanie ustala się proporcjonalnie do zmniejszenia jej wartości (art. 80 ust. 1 Prawa przewozowego), a w sytuacji jej całkowitej utraty – w wysokości wartości przesyłki w chwili nadania. Przewoźnik może być zwolniony z odpowiedzialności, jeśli wykaże, że szkoda powstała z winy nadawcy lub odbiorcy, z powodu naturalnych właściwości przesyłki, takich jak psucie się towarów, albo wskutek działania siły wyższej, jak klęski żywiołowe.

Odpowiedzialność przewoźnika w przewozach międzynarodowych

W przewozach międzynarodowych kluczowym dokumentem regulującym odpowiedzialność przewoźnika jest Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR), sporządzona w Genewie w 1956 r. Na mocy art. 17 ust. 1 tej konwencji przewoźnik odpowiada za szkody wynikające z utraty, uszkodzenia towaru lub opóźnienia w dostawie, o ile miały one miejsce w okresie od przyjęcia przesyłki do przewozu do jej wydania. Odszkodowanie za utratę towaru jest określane na podstawie jego wartości w miejscu i czasie przyjęcia do przewozu, zgodnie z art. 23 Konwencji CMR. Wartość ta może być ustalana na podstawie ceny giełdowej, rynkowej lub – w ich braku – zwykłej wartości towarów tego samego rodzaju i jakości. Maksymalny limit odpowiedzialności przewoźnika w przypadku całkowitej utraty towaru wynosi 8,33 SDR (Special Drawing Rights) za każdy kilogram brakującej wagi brutto towaru.

Jeśli chodzi o opóźnienie w dostawie, Konwencja CMR (art. 23 ust. 5) przewiduje, że odszkodowanie za taką szkodę nie może przekraczać wysokości przewoźnego. Przewoźnik może uniknąć odpowiedzialności, jeśli udowodni, że szkoda powstała z winy nadawcy lub odbiorcy, z powodu szczególnych właściwości towaru albo w wyniku okoliczności, których nie mógł uniknąć i którym nie mógł zapobiec (art. 17 ust. 2 Konwencji CMR).

Dochodzenie roszczeń od przewoźnika

W praktyce, dochodzenie roszczeń od przewoźnika wymaga udokumentowania szkody, przedstawienia dowodów na jej wysokość oraz wskazania okoliczności jej powstania. W razie sporu, roszczenie można skierować na drogę sądową, zgodnie z postanowieniami Konwencji CMR dotyczącymi jurysdykcji, albo na podstawie przepisów prawa krajowego.

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność przewoźnika

• Siła wyższa: Jest to jedna z najczęstszych podstaw wyłączenia odpowiedzialności przewoźnika. Siła wyższa obejmuje zdarzenia, które są niezależne od woli przewoźnika i które niemożliwe do przewidzenia lub zapobieżenia, takie jak klęski żywiołowe (np. powódź, trzęsienie ziemi), wojna, zamachy terrorystyczne czy strajki.
• Zawinienie nadawcy lub odbiorcy: Jeśli szkoda wynikła z działań lub zaniedbań nadawcy (np. błędne zapakowanie towaru, nieprawidłowe oznakowanie) lub odbiorcy (np. brak odbioru towaru w umówionym czasie), przewoźnik może być zwolniony z odpowiedzialności.
• Wadliwość towaru: Jeśli szkoda powstała na skutek wady samego towaru, której przewoźnik nie mógł rozpoznać, nie ponosi on odpowiedzialności. Na przykład, towar mógł być uszkodzony jeszcze przed rozpoczęciem transportu.

Podsumowanie

Jeśli potrzebują Państwo pomocy w sprawach związanych z odpowiedzialnością przewoźnika lub dochodzeniem odszkodowania (likwidacja szkód transportowych), zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią transportową. Oferujemy kompleksowe wsparcie prawne (prawnik transportowy), analizę umów przewozowych oraz reprezentację w sporach sądowych, zapewniając profesjonalną obsługę na najwyższym poziomie. Jako kancelaria transportowa oferujemy również usługi w innych obszarach prawnych związanych z funkcjonowaniem firm transportowych.

Zapraszamy do kontaktu: